ขอต้อนรับทุกท่านด้วยความยินดียิ่ง
การรักษาการบาดเจ็บข้อเข่า (Treatment)

การบาดเจ็บระดับ 1 

แนะนำว่าให้ควรรีบพบแพทย์โดยเร็วที่สุด การรักษาเบื้องต้นทำได้โดยใช้หลักการ "RICE" กล่าว คือ 
          R = rest คือการหยุดพักและงดจากการเล่น
           I = ice คือ การใช้ความเย็นโดยใช้น้ำแข็ง
          C = compression คือการประคบด้วยความเย็นเพื่อลดปวด ลดบวม
          E = elevation คือการทำให้ส่วนที่บาดเจ็บยกสูงในที่นี้ก็คือยกขาสูงเพื่อที่จะช่วยลดการบวม จากนั้นหากเดินลงน้ำหนักไม่ได้ให้ใช้ไม้ค้ำยันช่วยเดิน

การบาดเจ็บ ระดับ 2 

การรักษานอกเหนือจากที่กล่าวมาแล้วข้างต้นหากข้อเข่าบวมมากในช่วงแรกอาจต้อง พัน compressive dressing ไว้ในช่วงแรกเพื่อ immobilization จากนั้นเมื่อยุบบวมก็มาประเมิณการบาดเจ็บซ้ำอีกครั้งหรือจะต้องส่ง investigation เพิ่มเติมเพื่อประกอบการรักษาหากเป็นแค่ sprain ของ MCL หรือ LCL ก็ใช้เป็น knee brace หรือ knee support หรือ strapping ก็ได้

การบาดเจ็บระดับ 3 

โดยมากการรักษายังคงเป็นการทำผ่าตัดเพื่อเข้าไปซ่อมโดยตรงยกเว้นเอ็นไขว้ หน้า และ ไขว้หลังซึ่งผลของการผ่าตัดทำการเย็บซ่อมทราบแล้วว่าได้ผลไม่ดีไปกว่าการผ่า ตัดสร้างเอ็นขึ้นมาใหม่ ส่วนเอ็นประกับเข่าด้านในหากบาดเจ็บระดับนี้สามารถรักษาโดยไม่ผ่าตัดได้ การรักษาจะใส่เฝือกไว้จากนั้นเปลี่ยนเป็น knee brace ที่ปรับองศาได้แต่หากบาดเจ็บร่วมกับเอ็นเส้นอื่นในกรณีที่เป็น knee dislocation และมี multiple ligaments injuries แนะนำทำการผ่าตัดซ่อม หากพบร่วมกับ ACL ควรรักษา MCL ให้ดีก่อนโดยการ conservative จากนั้นจึงค่อยพิจารณาทำ ACL reconstruction โดยวิธีการนี้จะลดปัญหา ข้อเข่าติดภายหลังการผ่าตัดได้มาก 

กล้องส่องข้อ หรือ Arthoscope เป็นเครื่องมือพิเศษที่มีกล้องลักษณะเป็นแท่งยาวคล้ายตะเกียบ ขนาดประมาณ ถึง มิลลิเมตร ยาวประมาน 20 - 30 เซนติเมตร สำหรับการส่องตรวจดูพยาธิสภาพของข้อ อาทิ ความผิดปกติของเยื่อหุ้มข้อเข่า การฉีกขาดของเส้นเอ็นและกระดูกอ่อน ช่วยค้นหาสาเหตุของอาการบาดเจ็บและโรคต่าง ๆ รวมถึงใช้ในการผ่าตัดข้อต่าง ๆ โดยการเจาะรูเล็ก ๆ ขนาด 0.5 เซนติเมตร ราว 2-3 รู (ไม่ต้องเปิดเป็นแผลขนาดใหญ่) เพื่อใส่อุปกรณ์ และกล้องสำหรับส่องเข้าไปในข้อ โดยแสดงภาพที่จอคอมพิวเตอร์ช่วยให้แพทย์สามารถมองเห็นรายละเอียดได้อย่างชัดเจน ทำให้แพทย์สามารถทำการวินิจฉัยโรคกระดูกและข้อได้อย่างถูกต้องแม่นยำ เนื่องจากแพทย์จะสามารถเห็นพยาธิสภาพของโรคภายในข้อได้โดยตรง โดยทำการรักษาทางบาดแผลที่เจาะเป็นรูเล็ก ๆ ซึ่งจะทำให้ผู้ป่วยเจ็บปวดน้อยลง หลังการผ่าตัด ทำให้บาดแผลหายเร็ว โดยทั่วไปหลังการผ่าตัดผู้ป่วยจะพักฟื้นอยู่ในโรงพยาบาลประมาณ 1-2 วัน ซึ่งฟื้นตัวได้เร็วกว่าการผ่าตัดแบบเก่า แต่ถ้าผู้ป่วยมีอาการปวดไม่มากนักก็สามารถรับประทานยาระงับอาการปวดได้ และสามารถกลับบ้านได้เลย



)
การผ่าตัดโดยวิธีส่องกล้อง  (Arthroscopic surgery)
                เป็นการตรวจภายในข้อเข่า จะได้การตรวจวินิจฉัยที่ถูกต้องชัดเจน โดยผู้ป่วยส่วนใหญ่มักได้รับการฉีดยาเข้าในเยื่อหุ้ม  ไขสันหลังเพื่อให้ส่วนล่างของร่างกายชา ผู้ป่วยสามารถรับการผ่าตัดรักษาได้โดยไม่รู้สึกเจ็บ ใช้แผ่นรัดห้ามเลือดบริเวณ     ต้นขา เพื่อที่ไม่ให้เลือดออกมากระหว่างการผ่าตัดรักษา เจาะรูบริเวณด้านหน้าเข่าชิดกับเอ็นลูกสะบ้า  ใส่ท่อโลหะขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง  4.5  มิลลิลิตร  ซึ่งมีเลนส์และท่อนำแสงส่องเข้าไปในข้อเข่าสามารถเห็นส่วนต่าง ๆ ภายในข้อเข่า  โดยต่อภาพเข้ากับจอทีวีได้  ซึ่งจะเห็นส่วนต่าง ๆ ภายในข้อเข่า  จะเป็นภาพขยายจากของจริงประมาณ  5  ถึง  10  เท่า  สามารถจะอัดเป็นภาพวีดีโอ  เพื่อมาดูภายหลังการผ่าตัดได้
ในการตรวจโดยวิธีส่องกล้อง  จะเห็นพยาธิสภาพต่าง ๆ ในข้อเข่า  เช่น  ผิวข้อซึ่งเป็นกระดูกอ่อนเอ็นไขว้หน้าเอ็นไขว้หลังหมอนรองข้อเข่าเยื่อบุข้อ เพื่อพบพยาธิสภาพหรือการผิดปกติก็สามารถผ่าตัดแก้ไขได้ เช่น การทำผิวข้อให้เรียบ การเอาส่วนของหมอนรองข้อเข่าขวาออกรวมทั้งการผ่าตัดสร้างเอ็นไขว้หน้าเอ็นไขว้หลังได้


การรักษาหลังผ่าตัด
ผู้ป่วยจะได้รับการพันเข่าด้วยสำลีหนา ๆ แล้วรัดด้วยผ่ายืดให้แน่นเพื่อไม่ให้บวมประมาณ  3 – 4 วันหลังจากนั้น  ให้ผู้ป่วยเริ่มบริหารกล้ามเนื้อหัวเข่าได้
อย่างไรก็ตามการผ่าตัดสร้างเอ็นไขว้หน้าข้อเข่า เป็นการแก้ ปัญหาข้อเข่าหลวมได้ดี อย่างไรก็ตามต้องใช้เวลาประมาณ เดือน กว่าเส้นเอ็นใหม่จะแข็งแรงพอที่เราจะสามารถกลับมาวิ่งหรือเล่นกีฬาได้ และเราไม่สามารถที่จะทำให้เส้นเอ็นใหม่นี้แข็งแรงเท่าเส้นเอ็นดั้งเดิมได้ส่วนใหญ่แล้ว มักจะผ่าตัดในคนอายุน้อยอยู่ และต้องการกลับไปเล่นกีฬาอีกครั้ง  อย่างไรก็ตาม เมื่อได้ผ่าตัดแล้ว ต้องขยันทำกายภาพบำบัดเพื่อฟื้นฟูกล้ามเนื้อกลับมาให้ได้ปกติ ผลการรักษาจะมีประสิทธิภาพดีที่สุด

การรักษาเพิ่มเติม

                ใน ทุกระดับของการบาดเจ็บควรจะต้องให้ยา ลดปวด พวก Analgesics เช่น paracetamal ยากลุ่ม NSAIDS เพื่อลดการอักเสบของเนื้อเยื่อ (tissue inflammation) การกายภาพบำบัดอันได้แก่ การประคบด้วยความร้อน การเพิ่มพิสัยการเคลื่อนไหว การฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อรอบๆเข่า การบริหารกล้ามเนื้อเมื่ออยู่ในเฝือก


ขอบคุณเจ้าของภาพประกอบ

เวลาที่เหมาะสมในการกลับไปเล่นกีฬาใหม่
                ควรที่จะต้องรอให้เอ็นที่รักษาหายสนิทดีเสียก่อนโดยดูได้จาก การงอ การเหยียดข้อจะต้องไม่ติดขัด ข้อจะต้องมีความมั่นคงแข็งแรงที่พอเพียง สามารถวิ่งได้ กระโดดโดยไม่เจ็บเมื่อใช้ข้อข้างนั้น สามารถวิ่งซิกแซกเป็นรูปเลข ได้ และควบคุมการหยุดได้ดีในขณะวื่ง นอกจากนี้ขนาดกล้ามเนื้อรอบเข่าต้องได้ใกล้เคียงเข่าข้างปกติ
โดย ทั่วไปมักจะใช้เวลา 3-4 เดือนในการบาดเจ็บระดับ ส่วนระดับ อาจใช้เวลายาวนานกว่าขึ้นอยู่กับความรุนแรง วิธีการรักษา ชนิดของวัสดุที่ใช้ผ่าแทนเอ็น โดยทฤษฎีแล้วเอ็นไขว้หน้าหลังจากผ่าตัดจะมีสภาพแข็งแรงพอที่จะออกกำลังกาย เบาได้ที่ เดือน หายสมบูรณ์ที่ เดือน เมื่อใช้เอ็นลูกสะบ้ามาใช้ทดแทน 
การบาดเจ็บจากการกีฬาเป็นปัญหาสำคัญยิ่งในปัจจุบัน โดยเฉพาะการบาดเจ็บของนักกีฬาซึ่งเป็นความหวังของทีมหรือนักกีฬาอาชีพ จากสถิติพบว่าการบาดเจ็บที่บริเวณข้อเข่านั้นมีอุบัติการณ์ที่เกิดการบาด เจ็บสูงมาก โดยเฉพาะบริเวณเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าในนักกีฬาฟุตบอล ซึ่งปัจจุบันเป็นกีฬาที่ได้รับความนิยมสูง การรักษาของแพทย์ในปัจจุบันถ้าไม่ผ่าตัดจะแนะนำให้สร้างความแข็งแรงของกล้าม เนื้อต้นขา แต่ในรายที่จำเป็นต้องผ่าตัดแพทย์นิยมใช้วิธีผ่าตัด วิธีคือวิธีแรกนำเอ็นที่1/3กึ่งกลางลูกสะบ้ามาใช้ทดแทนเอ็นที่ขาด อีกวิธีคือการนำเอ็นกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลังมาทดแทน
          การ รักษาการบาดเจ็บเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าฉีกขาดนั้นมีความหลากหลายซึ่งแต่ละวิธี นั้นจะมีข้อดีข้อเสียแตกต่างกันจึงจำเป็นต้องมีขั้นตอน วิธีการฟื้นฟูที่เหมาะสมซึ่งจะช่วยลดปัญหา การบาดเจ็บเรื้อรัง และการบาดเจ็บซ้ำซ้อน จากการศึกษาค้นคว้างานวิจัยที่เกี่ยวข้องพบว่า การออกกำลังกายเพื่อฟื้นฟูกล้ามเนื้อในน้ำช่วยลดการอักเสบบวมรวมถึงหน้าที่ การทำงานของข้อต่อดีกว่าการฟื้นฟูบนบกภายหลังการผ่าตัด สัปดาห์ ดังนั้นจึงมีแนวคิดที่จะนำการฟื้นฟูด้วยการออกกำลังกายในน้ำ ในการฟื้นฟูผู้ป่วยระยะแรก หลังจากผู้ป่วยได้รับการผ่าตัดแล้ว วัน ซึ่งผู้ป่วยยังไม่สามารถลงน้ำหนักได้เต็มที่
           ดังนั้นการวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบผลการฟื้นฟูสภาพหลังผ่าตัดซ่อมสร้างเอ็นไขว้หน้าข้อเข่า ที่มีต่อความแข็งแรงของกล้ามเนื้อต้นขา มุมการเคลื่อนไหวของข้อเข่า ระดับความเจ็บปวด เส้นรอบวงของข้อเข่าระหว่างการออกกำลังกายในน้ำลึก กับการออกกำลังกายเพื่อการรักษาโดยทั่วไปภายหลังการผ่าตัด สัปดาห์ กลุ่มตัวอย่างคือผู้บาดเจ็บเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าฉีกขาด จำนวน 20 คน ซึ่งได้มาจากการอาสาสมัคร แบ่งกลุ่มตัวอย่างออกเป็น กลุ่มโดยการจัดเข้ากลุ่มอย่างง่าย กลุ่มละ 10 คน กลุ่มที่ ให้โปรแกรมการออกกำลังกายในน้ำลึก กลุ่มที่ ให้โปรแกรมการออกกำลังกายเพื่อการรักษาทั่วไป วันต่อสัปดาห์ เป็นระยะเวลา สัปดาห์ วัดความแข็งแรงของกล้ามเนื้อแบบไอโซเมตริก วัดมุมการเคลื่อนไหวของข้อเข่า วัดระดับความปวด และวัดเส้นรอบวงข้อเข่า ก่อนการผ่าตัดและภายหลังการผ่าตัด สัปดาห์

           ผลการวิจัยพบว่า ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อต้นขาท่าเหยียดและท่างอ มุมการเคลื่อนไหวท่างอข้อเข่า และ เส้นรอบวงของข้อเข่า ก่อนและภายหลังการผ่าตัด สัปดาห์ แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ทั้งสองกลุ่ม และจากการเปรียบเทียบผลการออกกำลังกายระหว่างกลุ่มการออกกำลังกายในน้ำลึก และ การออกกำลังกายเพื่อการรักษาทั่วไป พบว่า มุมการเคลื่อนไหวท่าเหยียดและงอข้อเข่า และระดับความเจ็บปวด แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ภายหลังการผ่าตัด สัปดาห์ ผลการวิจัยครั้งนี้สรุปได้ว่าการออกกำลังกายในน้ำจะช่วยเพิ่มมุมการเคลื่อน ไหวของผู้ป่วย และลดระดับความเจ็บปวดของข้อเข่าภายหลังการผ่าตัด สัปดาห์ ในผู้ป่วยหลังผ่าตัดซ่อมสร้างเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าระยะเฉียบพลัน

การป้องกัน
1. ฝึกทักษะในกีฬาที่จะเล่นและหลีกเลี่ยงการปะทะที่รุนแรง ในประเทศไทยผู้ป่วยที่มีการบาดเจ็บ ของข้อเข่าจากการเล่นกีฬา (มากกว่า 200 รายต่อปี) โดยพบว่ามีสาเหตุหลักเกิดจากการเล่นฟุตบอลมากที่สุด
2. ฝึกซ้อมให้มีความแข็งแรงของกล้ามเนื้อโดยเฉพาะกล้ามเนื้อรอบเข่า quadriceps และ hamstrings
3. ฝึกซ้อมให้มีความยืดหยุ่นของร่างกายและการฝึกเกี่ยวกับการทำงานประสาน (coordination) และการทรงตัว
4. มีการอบอุ่นร่างกายก่อนและภายหลังการเล่นร่วมกับทำ stretching exercise ของกล้ามเนื้อรอบเข่าก่อนการลงเล่น
5. การใช้อุปกรณ์ป้องกันการบาดเจ็บ ช่วยลดแรงกระแทก และความรุนแรงของการบาดเจ็บได้ แม้อาจจะไม่สะดวกนักในระยะแรก ๆ ของการสวมใส่ แต่หากแลกกับความปลอดภัยได้ผลคุ้มค่าทีเดียว